به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در سال ۱۳۵۲ طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکار مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن آغاز و به انجام رسید.
بندر چابهار با مختصات ۶۰ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی واقع در جنوب ایران و در شمال دریای عمان واقع شده است.
عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار است، از سال ۱۳۶۲ به طورجدی آغاز و با تکمیل ۴ پست اسکله فلزی در این سال عملا به بهره برداری رسید و بندر شهید بهشتی نیز به عنوان دومین بندر مهم چابهار در سال ۱۳۶۱ با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس (جنگ تحمیلی عراق علیه ایران) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث شد.
شایان ذکر است که این بندر در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان و دوری از مرکز بحران نقش مهمی در صادرات ایفا کرد.
قرار گرفتن چابهار در یک خلیج، موقعیت بندری ایده آلی را برای توسعه فیزیکی آینده به آن می دهد که بسیاری از بنادر دنیا دارای این حسن نیستند.
بندر چابهار در یک نگاه
دلایل و مزیت های بندر چابهار به عنوان یک بندر اقیانوسی در ایران باعث شده که فرصت های سرمایه گذاری خیلی خوبی را به وجود بیاورد و به نوعی به نگین آن منطقه تبدیل شود. در معرفی بندر چابهار در یک نگاه می توان به این موارد اشاره داشت:
- عمق مناسب جهت پهلو دهی کشتی ها (عمق پای اسکله ۱۶ متر)
- تعداد اسکله ۱۵ پست به طول ۳ کیلومتر
- ظرفیت ۷۴۰ هزار TUE ترمینال کانتینری
- ظرفیت ۶۰۰ هزار نفر به طور همزمان ترمینال مسافری با مساحت ۴هزار متربع مربع
- بیش از ۳۳ هزار مترمربع مساحت انبارهای سرپوشیده
- ۶۰۰ هزار مترمربع مساحت باراندازهای زیرسازی شده غیرآسفالته
- ظرفیت پذیرش ۱۵ میلیون تن کالا در سال
قابلیت ها و مزیت ها
بندر چابهار به عنوان بزرگترین بندر اقیانوسی کشور همانطور که اشاره شد با داشتن مزیت های بالا به نحوی به دری گرانبها در مسیر دریایی جنوب ایران تبدیل شده است که با کوتاه کردن مسیر ترانزیتی دریایی به یک نقطه مهم و حساس برای کشورهای همسایه و همجوار برای رساندن کالاهای خود به دیگر کشورها و از جمله اروپا از مسیری ساده تر باشند. قابلیت ها و مزیت های این بندر را به شرح زیر می توان نام برد:
- بزرگ ترین بندر اقیانوسی کشور
- برخورداری از بالاترین عمق پای اسکله (۱۶متر) نسبت به سایر بنادر کشور
- قرار داشتن در خارج از محدوده خلیج فارس و تنگه هرمز و بندری بدون محدودیت
- فاصله تا فرودگاه ۴۰ کیلومتر
- دروازه ترانزیتی کشورهای عضو IORA به کشورهای CISو افغانستان
- عدم انتظار نوبت کشتی به نسبت سایر بنادر کشور
- یکی از بزرگ ترین ترمینال های مسافری بین المللی منطقه با زیربنایی بیش از ۴هزار مترمربعبا پذیرش بیش از ۶۰۰ نفر به طور همزمان
- نزدیک ترین مسیر دریایی به کشورهای جنوب شرق آسیا، اروپا و آفریقا
- بهینه ترین و کم هزینه ترین بندر برای ترانزیت به کشورهای CIS و افغانستان
- بهینه ترین بندر جهت ترانشیپ بار و کالا
- دارای قابلیت منحصر در بانکرینگ و خدمات رسانی به کشتی ها
- برخورداری از امکانات رفاهی و اسکان در مجتمع بندر (هتل)
- سیستم تک پنجره به منظور ارائه خدمات بندری به صورت متمرکز
- دروازه محور توسعه شرق کشور با بیشترین وسعت جغرافیایی
- دارا بودن بیش از ۵۴۱ کیلومتر مرز دریایی
- نقش مهم بندر در کریدور شمال – جنوب (INSTC)
اقدامات شاخص در بندر چابهار در سال ۹۸
۱- کاهش چشمگیر هزینه های حمل دریایی با راه اندازی خطوط لاینر در بزرگترین بندر اقیانوسی کشور یکی از اقداماتی بود که اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان برای تحقق بخشیدن به آن در سال گذشته روی آن تمرکز کرد. در این زمینه می توان به سفرهای منظم و مداوم کشتی های کانتینری بین بندر شهید بهشتی و بنادر موندرا و ناواشیوا و همچنین کاهش هزینه های حمل کانتینرهیا ۲۰ و ۴۰ فوتی اشاره داشت.
۲- دومین اقدام شاخص تیم تخصصی اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در حوزه سواحل ۵۴۱ کیلومتری استان در سال ۱۳۹۸ است. در این زمینه ارتقا ایمنی آب های ساحلی، جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجاز، آغاز عملیات اجرایی پوشش رادیویی یکپارچه A۱ سواحل استان، ساخت و مطالعات مراکز فرعی MRCC پسابندر و زرآباد را می توان از مجموعه این اقدامات برشمرد.
۳- بندر شهید بهشتی چابهار با بالاترین عمق پای اسکله در بین بنادر کشور و موقعیت ممتاز جغرافیایی تنها بندری است که می تواند کشتی هایی با آبخور ۱۶ متر را پذیرش کند. در این خصوص سومین اقدام شاخص اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در سال ۹۸ افزایش ایمنی آبراه، حوضچه ها و کانال های دسترسی در این بندر بوده است.
همچنین بازتعریف لنگرگاه های جدید جهت افزایش ایمنی کشتی های ورودی به این بندر اقیانوسی، نصب علائم کمک ناوبری جدید، خارج سازی مغروقه ها و لایروبی کانال های دسترسی به میزان ۸۰۰ هزار متر مکعب، جمع آوری اسکله های نصب سریع با قدمت بیش از ۳۶ سال در جهت کاهش ریسک پهلودهی کشتی های پهن پیکر و ارتقا سطح علمی و کیفی راهنمایان تنها بخشی از اقدامات شاخص حوزه دریایی این اداره کل در سال گذشته است.
۴- در چهارمین اقدام شاخص، تیم تخصصی اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان توانست با بازاریابی های گسترده منطقه ای توجه تجار، بازرگانان و صاحبان کالا را با این بندر اقیانوسی جلب کند. این مهم منجر به تعاملات کالایی با کشورهای متعدد و همچنین اشتغال زایی، رونق تولید و راه اندازی صنایع وابسته در استان و محور شرق شده است.
۵- در دیگر اقدام این اداره کل با ایجاد مکانیزم تخفیفات متقابل در هزینه های وارده بر کشتی و کالا در بنادر هند و چابهار امکان استفاده تجار، بازرگانان و صاحبان کالا از این مسیر ترانزیتی را توجیه پذیر و به صرفه تر از سایر بنادر منطقه کرده است. همچنین تجهیز و واگذاری ساختمان های اداری و تجاری به تجار و بازرگانان کشور افغانستان نیز یکی دیگر از اقدامات شاخص بندر چابهار بوده که موجب رونق انتقال کالاهای کشور مذکور از طریق این بندر اقیانوسی شده که رشد ۱۰۰ درصدی صادرات در سال ۱۳۹۸ را نیز در پی داشته است.
۶- اداره کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش های نوین تعمیر و نگهداری تجهیزات توسط تیم های تخصصی توانست آماده بکاری تجهیزات دریایی و بندری را از ۸۹ درصد در سال ۱۳۹۷ به ۹۷ درصد در سال ۱۳۹۸ ارتقا دهد. همچنین ثبت رکورد تخلیه و خروج ۱۳۵۰۰ تن کالای فله از یک شناور و ۱۰۵۰۰ تن مواد معدنی از یک شناور و در یک روز دیگر دستاوردهای مدیران این بندر از روشن های نوین بود. مکانیزه شدن مدیریت تعمیرات و نگهداری مبتنی بر سیستم های پیشگیرانه و پیشگویانه ، آموزش نیروهای انسانی فعال در حوزه تجهیزات و بازسازی ماشین آلات و تجهیزات دریایی و بندری با استفاده از توان همین مهندسین شاید بخشی از اقدامات شاخص بندر چابهار در این حوزه به شمار آید.
۷- بدون شک بندر چابهار به عنوان بزرگترین بندر اقیانوسی کشور می تواند نقش مهمی در تامین کالای اساسی مورد نیاز کشور در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه ایفا کند. زیر ساخت‌ها و تجهیزات مدرن بندر چابهار فرصت مناسبی برای تخلیه و بارگیری کالای اساسی و صادرات اقلام تولیدی ایجاد کرده است. به طوری که در سال گذشته رشد ۱۷۷ درصدی تخلیه و بارگیری کالای اساسی و ۴ برابر شدن عملیات تخلیه و بارگیری غلات در این بندر به ثبت رسید. از دیگر موارد در این حوزه می توان به افزایش ۳۸ برابری تخلیه شکر، افزایش ۳۳۸ درصدی تخلیه گندم و افزایش ۷۳ درصدی تخلیه ذرت در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ اشاره کرد. قطعا در این زمینه عدم محدودیت در پذیرش انواع کالا موجب شده تا برای اولین بار در تاریخ بندر چابهار ۸۰ هزار راس دام زنده در کوتاهترین زمان و با بهترین کیفیت از طریق این بندر انتقال یابد.
۸- بندر چابهار در سال ۱۳۹۸ سهم ۵۰ درصدی از تعداد قراردادهای منعقد شده سرمایه گذاری بخش خصوصی با سازمان بنادر و دریانوردی را به خود اختصاص داده است. در این زمینه بازدید ۱۷۰ هیات از سرمایه گذاران داخلی و خارجی و سران لشکری و کشوری که منجر به ۵۳ درخواست سرمایه گذاری و انعقاد ۷ فقره قرارداد به ارزش ۴۰۸ میلیارد تومان شد از دیگر دستاوردهای تیم تخصصی اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان در سال گذشته است.
